Odkryj polską Saharę! Pustynia Błędowska – tajemnice, których nie znałeś.

Fenomen pustyni w sercu Małopolski – jak powstała Pustynia Błędowska?

Pustynia Błędowska, nazywana „polską Saharą”, to miejsce, które zaskakuje nie tylko swoim wyglądem, ale i historią. Wbrew pozorom nie jest to pustynia powstała w wyniku naturalnych procesów klimatycznych, jak te znane z Afryki. Jej geneza to efekt działań człowieka! Już w XIII wieku, wraz z rozwojem górnictwa srebra i ołowiu w okolicach Olkusza, rozpoczęto intensywną wycinkę gęstych lasów porastających okolicę. Drewno było niezbędne do wzmacniania szybów kopalnianych, a pobór wód gruntowych dodatkowo osłabił lokalny ekosystem. W efekcie odsłonięte zostały potężne pokłady piasku naniesionego tu jeszcze w epoce lodowcowej – i tak narodziła się Pustynia Błędowska, największy obszar piasków lotnych w Polsce, o powierzchni około 33 km².

Co ciekawe, jeszcze na początku XX wieku pustynia zajmowała aż 150 km²! Z czasem jednak zaczęła zarastać, a obecnie prowadzone są działania mające na celu przywrócenie jej pustynnego charakteru.

Czy to naprawdę pustynia? Wyjątkowość Błędowskiej na tle klimatu Polski

Choć nazwa „pustynia” przywodzi na myśl skrajnie suche i gorące rejony świata, Pustynia Błędowska nie spełnia kryteriów pustyni klimatycznej. Leży w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego, gdzie średnia roczna temperatura wynosi ok. 7°C, a opady sięgają 720 mm rocznie. To, co czyni ją wyjątkową, to krajobraz – rozległe połacie odsłoniętych piasków, które powstały w wyniku działalności człowieka i specyficznej budowy geologicznej terenu. Ten unikalny krajobraz sprawia, że miejsce to od lat fascynuje turystów, filmowców i przyrodników.

Najlepsze punkty widokowe – gdzie poczuć się jak na Saharze?

Chcesz zobaczyć prawdziwe morze piasku? Oto trzy najciekawsze punkty widokowe na Pustynię Błędowską:

• Góra Czubatka (Klucze, 382 m n.p.m.)
  Najstarszy i najpopularniejszy punkt widokowy, z którego rozpościera się spektakularna panorama na „polską Saharę”. Znajdziesz tu bezpłatny parking, ławki, tablice informacyjne, a nawet ruiny punktu dowodzenia z czasów II wojny światowej. To idealne miejsce na zachód słońca i rodzinny piknik.

• Wzgórze Dąbrówka (Chechło, 355 m n.p.m.)
  Stąd zobaczysz jeszcze większy obszar odkrytego piasku. Na miejscu czeka betonowa platforma widokowa, tablice edukacyjne i pozostałości bunkra wojskowego. Często można tu spotkać ćwiczących żołnierzy wojsk powietrzno-desantowych.

• Róża Wiatrów
  Nowoczesna platforma widokowa z lunetą turystyczną, z której rozciąga się widok na północną, wojskową część pustyni. To tu znajdziesz resztki schronu z II wojny światowej i betonową podstawę dawnej wieży obserwacyjnej.

Fauna i flora – jakie tajemnice skrywa polska pustynia?

Pustynia Błędowska to nie tylko piasek! To dom dla wielu rzadkich gatunków roślin i zwierząt, które przystosowały się do ekstremalnych warunków.

Roślinność:
Wśród charakterystycznych gatunków znajdziesz szczotlichę siwą, macierzankę piaskową, strzęplicę siną, wilczomlecz sosnkę oraz piaskownicę zwyczajną. Wiosną i latem pustynia rozkwita kolorami, a na murawach pojawiają się czerwce trwałe i kwitnące pięciorniki.

Zwierzęta:
To raj dla entuzjastów przyrody! Spotkasz tu m.in. mrówkolwa wydmowego, biedronkę siedmiokropkę, szeliniaka sosnowego, trzyszcza piaskowego, szarańczaka, a nawet grzebiuszkę ziemną czy jaszczurkę zwinkę. W okolicznych lasach nie brakuje saren, zajęcy, lisów, a w dolinie Białej Przemszy można natknąć się na łosie i żubry.

Ptaki:
Na niebie nad pustynią często pojawiają się trzmielojady, zimorodki, dzięcioły, lelek zwyczajny, ortolan, a także skowronek borowy i świergotek polny.

Ciekawostki:

• Na początku XX wieku na pustyni zdarzały się burze piaskowe i fatamorgany!

• To tutaj kręcono sceny do filmów „Faraon” i „W pustyni i w puszczy”.

• Pustynia Błędowska była poligonem wojskowym, a dziś jej północna część wciąż służy wojskom powietrzno-desantowym.

Dlaczego warto odwiedzić Pustynię Błędowską?

To miejsce, które przenosi w zupełnie inny świat – bez potrzeby wyjazdu za granicę. Odkryjesz tu nie tylko niezwykły krajobraz, ale i fascynującą historię, bogactwo przyrody oraz ciekawe szlaki piesze, takie jak żółty Szlak Pustynny PTTK, prowadzący przez najpiękniejsze zakątki regionu.

Pustynia Błędowska to idealny kierunek na weekendową wycieczkę, rodzinny spacer, piknik czy fotograficzną przygodę. Przekonaj się na własne oczy, dlaczego to miejsce zachwyca całą Europę!