Powrót do korzeni i ekonomia wartości
Dziesiąta, jubileuszowa edycja kongresu Open Eyes Economy Summit, zorganizowana w krakowskim Centrum Kongresowym ICE, była symbolicznym powrotem do źródeł idei przyświecających temu wydarzeniu. Hasło "Ekonomia Wartości" idealnie podsumowało dekadę debat o tym, jak biznes, samorządy i uczelnie mogą współdziałać, kierując się wzajemną odpowiedzialnością.
Kluczowe pytania, które wybrzmiały w trakcie kongresu, dotyczyły sposobu wytwarzania wartości przez firmy, możliwości zapewnienia prawa do mieszkania oraz niezbędnych reform samorządowych. Nie zabrakło również dyskusji o roli zdrowia psychicznego i kultury w regeneracji społecznej. Jednym z głównych motywów była odwieczna batalia: wartość kontra chciwość.
Wysoki poziom i frekwencja potwierdziły sukces poprzednich lat. W bogatym programie, obejmującym ścieżki od ładu międzynarodowego po eksplorację kosmosu, wzięło udział imponujące grono prelegentów i uczestników. Warto odnotować obecność takich osobistości, jak Swiatłana Cichanouska, liderka białoruskiej opozycji, Magdalena Biejat, Wicemarszałkini Senatu RP, czy Andrzej Domański, Minister Finansów i Gospodarki.
Mieszkanie - prawo, własność, czy inwestycja?
Jak co roku, ścieżki miejskie zajęły prominentne miejsce, a ich kuratorami byli Maciej Nowak z ZUT w Szczecinie oraz Michał Kudłacz z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Kwestie mieszkalnictwa, zarówno komercyjnego, jak i społecznego, zdominowały dyskusje pierwszego dnia. Wzrost zainteresowania mieszkaniami na wynajem w ramach mieszkalnictwa społecznego odzwierciedla coraz silniejszą potrzebę zmiany paradygmatu – z patrzenia na mieszkanie wyłącznie jako na inwestycję, na traktowanie go jako podstawowej potrzeby.
"osobiście upatruję w mieszkaniach społecznych na wynajem czegoś więcej, niż patrzenie tylko na siebie i na rodzinę. To samo było z wykupem - Miasto nie może rotować, nie ma czym. W przypadku SIM płacimy partycypację 30 tysięcy, mieszkamy do końca życia, ale to mieszkanie może być oddane innym. Myślę, że to może lekko zastopować inwestowanie w zakup nieruchomości [...] To jest nasza bolączka, [...] miasta stały się inwestycją.." - Maria Klaman, Zastępczyni Prezydenta Miasta Krakowa.
Aldona Machnowska-Góra, Zastępczyni Prezydenta m.st. Warszawy, podkreśliła, że jakość mieszkań ma bezpośredni wpływ na sferę społeczną i edukacyjną. Dzieci mieszkające w złych warunkach osiągały gorsze wyniki w nauce. Podnoszenie standardów to zatem nie tylko polityka mieszkaniowa, ale i społeczna. Dyskutowano również o wykorzystaniu istniejących zasobów, np. poprzez nadbudowy oraz o potrzebie miejskich spółek budownictwa społecznego.
Kto powinien budować polskie mieszkania?
Ożywioną debatę wywołało starcie między Katarzyną Olesiak (ARMK) a Tomaszem Bardadinem (Develia). Choć deweloperzy mają doświadczenie i specjalizację, Prezeska ARMK mocno argumentowała, że mieszkalnictwo nie może w całości podlegać mechanice rynkowej. Konieczna jest współpraca sektora prywatnego i publicznego, by odpowiedzieć na potrzeby mieszkaniowe i podnieść jakość życia.
Czy stać nas na prawo do mieszkania?
Różne spojrzenia na prawo do mieszkania ujawniły złożoność problemu. Podczas gdy niektórzy, jak Agnieszka Górska-Olejarz (Bank ING), rozumieją je przede wszystkim jako prawo do własności i gromadzenia majątku, inni, w tym Maja Wróblewska (Miasto Jest Nasze) i prof. Roberto Rocco (TU Delft), podkreślali, że dostępność mieszkań dla społeczeństwa jest gwarantem realizacji innych praw i godnego życia. Jako propozycje regulacji rynku podniesiono konieczność:
- Ograniczenia najmu krótkoterminowego.
- Wprowadzenia podatku katastralnego i systemu prowizyjnego dla deweloperów.
- Odpowiedniego opodatkowania nieruchomości w celu ograniczenia zjawiska rozlewania się miast.
Samorządy - Rewolucja dla Sprawczości
Druga ścieżka miejska - „MIASTO-IDEA: SAMORZĄD TERYTORIALNY NA ROZDROŻU” – koncentrowała się na wyzwaniach stojących przed polskimi samorządami. Po 35 latach od pierwszej reformy samorządowej, jednostki terytorialne muszą mierzyć się z kryzysami lokalnymi (demografia, polaryzacja ekonomiczna) i globalnymi (pandemia, wojna, ocieplenie klimatu) - bez odpowiednich środków i możliwości prawnych.
Jak przywrócić sprawczość?
Potencjalne rozwiązania problemów samorządów obejmowały:
- Większe zaangażowanie mieszkańców.
- Skuteczniejsza kanalizacja środków Skarbu Państwa.
- Współdziałanie samorządów.
- Wykorzystanie narzędzi cyfrowych (mObywatel, PLLuM).
Mocno wybrzmiał problem kondycji powiatów, które mierzą się z nadmierną biurokratyzacją, niskim zakresem kompetencji, a jednocześnie niskim finansowaniem zadań de facto rządowych. Brak środków i nadmiar pracy uniemożliwiają zatrudnienie specjalistów.
Dominowała narracja za rewolucyjnym trybem reformowania. Marek Wójcik stwierdził, że tylko szeroko zakrojone zmiany, takie jak odmiejscowienie usług, wsparcie dla obszarów funkcjonalnych czy zamiana zadań zleconych na zadania własne dla samorządów, pozwolą zbudować społeczną świadomość potrzeby głębokiej reformy. Profesor Jerzy Stępień z kolei ostrzegał, że obecny sposób sprawowania władzy zmierza w kierunku centralizacji, a nawet autorytaryzmu.
Miejska synergia - współpraca przynosi efekty
Krakowski Kongres pokazał, że miasta to systemy naczyń połączonych. Dyskusja o Synergii wiedzy, samorządu i rynku udowodniła, że wspólne działanie to już obowiązujący modus operandi. Przykłady udanej współpracy to m.in.:
- Miejskie programy startupów w Łodzi.
- Program Kompetencje Przyszłości na SGH.
- Prace nad krakowskim metrem z udziałem naukowców i firm technologicznych.
- Cyfryzacja samorządowej administracji.
Szczególną uwagę poświęcono digitalizacji i wykorzystaniu sztucznej inteligencji. Cyfrowe bliźniaki miast, tworzone m.in. w Krakowie i Łodzi, pozwalają na symulację ruchu i natychmiastowy dostęp do danych przestrzennych. Jak zaznaczył Prezydent Krakowa Aleksander Miszalski, korzyści z tych narzędzi są nieocenione. Ważny głos wniosła prof. Anna Januchta-Szostak, przypominając o potrzebach "srebrnej fali" – narzędzia cyfrowe muszą być funkcjonalne i dostępne dla osób starszych, które są beneficjentami miejskich ekosystemów.
W stronę regeneracji
Podsumowując 10. Open Eyes Economy Summit, prof. Cezary Obracht-Prondzyński podkreślił, że dzisiejsze spotkanie to nie koniec, a wiele się zaczyna. Wyraził optymizm, zachęcając do "kształtowania w sobie odwagi myślenia" i "stania się przyjaciółmi nadziei". Kluczowe wartości, które mają prowadzić nas w przyszłość, to wiedza, wolność, wartości i wyobraźnia.
Open Eyes Economy Summit raz jeszcze udowodnił, że wartości, rzetelność i wiarygodność, budowane w relacjach, są siłą napędową, która jest w stanie stawić czoła chciwości i innym globalnym wyzwaniom.
Napisz komentarz
Komentarze